صفت برتر یا تفضیلی یکی از دو نوع درجه صفت است که با آمدن پسوند تر در آخر صفت‌های بیانی (صفت ساده) ساخته می‌شوند و به عنوان صفات سنجشی هم شناخته می‌شوند.
با این صفت‌ها می‌توانیم موصوفی را در صفتی مشترک با یک یا چند موصوف دیگر بسنجیم و مقایسه کنیم؛ مثلا آن را بر موصوف یا موصوف‌های دیگر برتری دهیم یا کمتری آنها را نشان دهیم.
بزرگتر، شادتر، بلندتر، سریعتر، کندتر، کوچکتر و …
گاهی غرض از ذکر صفت آن است که کسی یا چیزی را از حیث داشتن آن صفت با کسان یا چیزهای دیگر بسنجیم. برای این منظور صفت عادی (ساده) را چه مثبت، چه منفی با پسوند تر می‌آوریم:
مریم خواهر بزرگتر است.
کلمه بزرگتر در این جمله، علاوه بر صفت بزرگ، مفهوم سنجش مریم را با خواهران دیگر نیز در بر دارد. به چنین صفت هایی صفت برتر گفته میشود. نوع دیگر صفت صفت سنجشی صفت عالی یا برترین است.
حروف اضافه همراه صفت تفضیلی
- در فارسی صفت برتر گاهی با حرف اضافه دیگری مثل تا می‌آید. در گفتار عامیانه هم به ندرت نیز از کلمات در مقایسه با و بر هم استفاده میشود.
درجه هوا در مقایسه با دیروز سردتر است.
۲٫ در فارسی صفت برتر معمولا به همراه از و که می‌آید.
سیرت، پسندیده‌تر که صورت (سیرت از صورت پسندیده‌تر است.)
وقتی به جای از به کار می‌رود که فعل از جمله حذف شده باشد. باید دقت داشت که گاهی نیز صفت تفضیلی بدون از می‌آید.
محمد بیست سال بیشتر ندارد. (او بیشتر از بیست سال ندارد.)
۳٫ اضافه شدن با کسره.
پیغمبر، داناترِ مردم است.
وقتی بخواهند صفت تفضیلی را اضافه کنند در آخر آن ین اضافه می‌افزایند و ما بعد آن را جمع می‌آورند.
تهران بزرگترین شهرهای ایران است.
صفت‌های سنجشی مستقل
- بعضی صفت‌های عربی که در فارسی به کار می‌روند، خود دارای مفهوم سنجش هستند. این صفت‌ها در زبان عربی، صیغه افعل تفضیل خوانده میشود.
اصغر: صغیرتر
اعظم: عظیم‌تر
ارشد: رشیدتر
این صفت‌های عربی هم معنای صفت تفضیل می‌دهند و هم صفت عالی یا برترین.
ارشد اولاد: بزرگترین فرزندان
صفت‌های عربی را که بر این وزن است نمی‌توان با پسوندهای تر و ترین آورد. پس استفاده از کلماتی مانند اصلح‌تر غلط است.
۲٫ بعضی از صفت‌ها در زبان فارسی خود مفهوم سنجش را دارند و ممکن است بدون پسوند تر باشند. در صورتی است که نقش مسند را ایفا کنند.
به، بیش، کم، جلو، عقب، پیش، افزون و . . .
املای صفت‌های تفضیلی
درباره املای صفت‌های تفضیلی پسوند تر باید با نیم‌فاصله از صفت نوشته شود.
بیشتر، بزرگتر، مهربان‌تر، پولدارتر، آگاه‌تر و …
سه کلمه مهتر، بهتر و کهتر به صورت چسبیده به صفت نوشته می‌شوند.