ماضی مطلق یا ساده ساخت هایی هستند که ساختمان آنها ساده است و به طور ساده نشان می دهند که فعل در زمان گذشته انجام گرفته و پایان یافته است. این فعل، در ساختن فعلهای دیگری مثل ماضی استمراری، ماضی نقلی، ماضی بعید، ماضی نقلی مستمر، ماضی التزامی و فعل مستقبل نقش دارد.
-
فعل ماضی ساده
ماضی مطلق از بن ماضی با افزودن شناسه ها ساخته میشود به جز سوم شخص مفرد که شناسه ندارد و بن ماضی به صورت فعل درمی آید. برای ساخت ماضی ساده، شناسه‌های فاعلی را به بن ماضی می‌چسبانیم:
بن ماضی+ شناسه‌های فاعلی َم، ی، _، یَم، یَد، َند
برای مثال
رفتم – رفتی – رفت – رفتیم – رفتید – رفتند…….دیروز به خانه مادربزرگم رفتم.
برای ساختن فعل ماضی ساده منفی، به ابتدای آن «ن» اضافه می‌کنیم.
ن+ ماضی ساده
نرفتم،نرفتی،نرفت،نرفتیم،نرفتید،نرفتند
ماضی مطلق اغلب در موارد زیر به کار می رود:
۱ – بیان وقوع فعل در زمان گذشته به طور مطلق، یعنی بدون استمرار و تکرار و بدون توجه به نزدیکی و دوری زمان آن نسبت به زمان حال بی آنکه به مفهوم هائی چون آرزو و تردید و جز آنها وابسته باشد.
مانند : رازی الکل را کشف کرد. (در گذشته دور اتفاق افتاده است.)
دیروز با او حرف زدم. (در گذشته نزدیک اتفاق افتاده است.)
۲ – بیان وقوع فعل در زمان حال. مانند: بچه ها من رفتم ( در حالی که گوینده نرفته و میخواهد برود )
۳ – بیان وقوع فعل در زمان آینده که به طور معمول همراه شرط و امثال آن است
مانند: ساعت چهار بیا جلو مدرسه، اگر نیامدی من رفتم ( یعنی اگر نیائی من خواهم رفت)
۴ – به جای ماضی استمراری در فعلهای بودن و داشتن
مانند: سالها بود که او را ندیده بودم.
هر روز سردرد داشتم.
در این مثالها اگر به جای فعلهای بود و داشتم فعلهای دیگری بگذاریم باید ماضی استمراری شود.
سالها می گذشت که او را ندیده بودم.
هر روز سرم درد میکرد.
۵ – در فعل ماضی ملموس از مصدر داشتن به عنوان فعل معین مانند:
داشتم می رفتم. داشتی می رفتی
۶ – در فعل ماضی بعید از مصدر بودن به عنوان فعل معین . مانند: رفته بودم. رفته بودی