دستورنویسان، ضمیر را با توجه به معنایی که دارند و یا مرجع ضمیرشان به انواع مختلفی تقسیم کردهاند. اختلاف نظرها حکایت از تفاوت نگاه دستوردانان دارد، عدهای از آنها ضمیر را از کنایات میدانند و عدهای دیگر گروه مستقلی از کلمات، بنا به این که هر گروه ضمیر را چگونه تعریف کردهاند، دستهبندیهایشان نیز متفاوت بوده است.
ضمیر تعجب یا ضمیر مبهم، مرجع ضمیرشان مستقیم نیست؛ اما از آنجا که اگر به همراه اسم نباشند معنای صفتی ندارند و وظیفه معنا بخشیدن به اسم معنا را به عهده دارند به همین دلیل دستورنویسان آنها را در دسته ضمیرها قرار دادهاند.
ضمیرهای تعجب
واژههای چه، عجب، چقدر و مانند آنها وقتی در کنار اسم نباشند و معنی تعجب و شگفتی را برسانند، ضمیر تعجب خوانده میشوند.
به به چه هوایی!
کلماتی که تعجب را میرسانند اگر همراه اسم بیایند، صفت هستند که برای بیان چگونگی و کیفیت و کمیت موصوف به کار میروند.
به به! چه سعادتی!
کاربرد ضمیرهای تعجب
ضمیرهای تعجب مانند سایر ضمایر، جانشین اسم هستند و نقشهای اسم را میپذیرند.
وصفی: چه دختر خوشگلی!
نهادی: علی در مسابقه برنده شد، خوب چه بهتر!
قیدی: چه خوش بی مهربانی هر دو سر بی
که یک سر مهربانی دردسر بیمفعولی:دیدی که فلک به ما چهها کرد!