فعل امر چگونه ساخته می شود؟ + مثال

بحث ما درباره ی فعل امر و چگونگی ساختن آن می باشد، همانطور که از نام آن پیداست، فعل امر برای امر کردن مخاطب به کار می رود اما اینکه چگونه این فعل ساخته می شود نکته ای است که در این مبحث بدان خواهیم پرداخت. در وجه امری به وسیله فعل امر به مفاهیمی چون دستور، توصیه و خواهش اشاره می‌کنیم.

ساختمان فعل امر

قرار گرفتن ب بر سر بن مضارع به ترتیب زیر به دست می‌آید:

بشین، بیا، برو، بخور، بخر…

به خانه مریم برو و زبان انگلیسی را یاد بگیر.

این شش ساخت، در دوم شخص مفرد با افعال صرفی مضارع التزامی یکی است.

بروم، برو، برود، برویم، بروید، بروند

با توجه به تلفظ و خوانش و در نظر گرفتن وجه معنا می توان این دو فعل را از هم تشخیص داد و متوجه خواهیم شد که فعل امر را نمی‌توان پرسشی مطرح کرد.

مثال

علی و محمد بروند آنجا.

حسین و احمد بیایید اینجا.

فعل‌های بودن و داشتن به شیوه رایج امر نمی‌شوند، صورت فعل امر از بودن، باش و داشتن به صورت داشته باش به کار می‌رود؛

مثال

نمی‌توان گفت عقل دار؛ به جای آن می‌گویند:

عقل داشته باش.

فعل امر گاهی مجهول می‌شود.

بروید و  از این شهر دور شوید.

گاهی حرف ب از ابتدای فعل امر برداشته می‌شود و به جای آن ن یا م می‌ گذاریم  در این حالت فعل امر تبدیل به فعل نهی می شود

مثال

نکن، مرو…

کاربرد دیگر فعل امر

گاهی ساختار فعل امر از حالت فعلی خارج شده در جمله حالت وصفی یا اسمی به خود می‌ گیرد و در نقش‌های مختلفی که خاص صفت و اسم است، به کار می‌رود.

تبدیل فعل امر صفت

شکل امر و نهی که صفت فاعلی می‌سازد

آجرِ نسوز، دستِ بزن

اسم یا اجزای دیگر به اضافه ساخت امر

خواطر خواه

 فعل امر و نهی که ساخت صفت فاعلی مرکب می‌سازد

بخور و نمیر

تبدیل فعل به قید

بزن رفتم

 پذیرفتن نقش اضافی

مریم اهل بزن بزن نیست.